ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ

Παρακολούθηση

Η παρακολούθηση καθορίζεται ανάλογα της ηλικίας της κύησης και τις μεταβολές που επέρχονται στο οργανισμό της μητέρας και στην έμβρυο-πλακουντιακή μονάδα.

Συχνότητα επισκέψεων στον γιατρό:

Γενικά, θα βλέπετε τον γιατρό

κάθε 3-4 εβδομάδες μέχρι την ηλικία των 28 εβδομάδων,
κάθε 2 εβδομάδες μέχρι την ηλικία των 36 εβδομάδων και μετά
κάθε εβδομάδα μέχρι τον τοκετό.
Σε περίπτωση παράτασης, μπορεί να χρειαστεί 2 φορές την εβδομάδα, μέχρι τις 41 εβδομάδες+1 ημέρα.

Πυελικό έδαφος είναι η «αιώρα» από μύες, συνδέσμους και περιτονίες (ινοελαστικές επιφάνειες) που κρατά πάνω της όλα τα σπλάχνα της κάτω κοιλιάς κι έχει 3 οπές την ουρήθρα, την είσοδο του κόλπου και τον πρωκτό.

Ο ρόλος του πυελικού εδάφους είναι πολυεπίπεδος, και καθοριστικός και για άλλες λειτουργίες της περιοχής.

Τι να περιμένετε σε κάθε επίσκεψη:

1^ο τρίμηνο

6^η-10^η εβδομάδα: η πρώτη επίσκεψη είναι συνήθως περισσότερο χρονοβόρα. Ο γιατρός θα σας πάρει πλήρες ιατρικό ιστορικό, θα σας εξετάσει και θα γίνει ο πρώτος υπερηχογραφικός έλεγχος της πυέλου σας για τον έλεγχο της μήτρας και των σαλπίγγων-ωοθηκών και του σάκου κύησης ώστε να διαπιστωθεί η θέση εμφύτευσης, η ηλικία κύησης, τα εμβρυϊκά στοιχεία και η καρδιακή συχνότητα. Θα προσδιοριστεί η πιθανή ημερομηνία τοκετού (ΠΗΤ), βάσει της τελευταίας έμμηνης ρύσης σας (ΤΕΡ), της φύσης των κύκλων σας και των υπερηχογραφικών ευρημάτων. Αν και σπάνια συμπίπτει ακριβώς με την ημέρα του τοκετού, εντούτοις είναι το μόνο εργαλείο για τον καθορισμό του χρονοδιαγράμματος των υπερηχογραφημάτων, των εργαστηριακών εξετάσεων και κυρίως της παράτασης που μπορεί να δοθεί με ασφάλεια αν ξεπεραστεί η ΠΗΤ χωρίς να έχει επέλθει τοκετός. Άπαξ και προσδιοριστεί η ΠΗΤ, δεν αλλάζει και είναι ο οδηγός για την παρακολούθηση του ρυθμού ανάπτυξης του εμβρύου. Επίσης, σε αυτή την πρώτη επίσκεψη θα συνταγογραφηθεί ο αναγκαίος εργαστηριακός έλεγχος της αρχόμενης κύησης.

10^η-13η^η εβδομάδα: αρχίζει η παρακολούθηση με μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, έλεγχο του βάρους της εγκύου και υπερηχογραφική παρακολούθηση της ανάπτυξης του εμβρύου που συνιστά και τον μηνιαίο έλεγχο της κύησης μέχρι την ηλικία των 28 εβδομάδων. Μεταξύ 11^ης-14^ης εβδομάδος σε εξειδικευμένο κέντρο προγεννητικού ελέγχου θα γίνει και ο έλεγχος τυχόν χρωμοσωμικών διαταραχών με προσδιορισμό της αυχενικής διαφάνειας (ΝΤ). Υπερηχογραφικά μετράται το πάχος των υποδόριων ιστών στην περιοχή του αυχένα του εμβρύου και σε συνδυασμό με την ηλικία της μητέρας και δύο εργαστηριακών παραμέτρων στο αίμα της καθορίζεται η στατιστική πιθανότητα το συγκεκριμένο έμβρυο να πάσχει από σύνδρομο Down, όπως κι άλλα ανάλογα σύνδρομα που συνοδεύουν τις διαταραχές του αριθμού των χρωμοσωμάτων.

2^ο τρίμηνο

14^η-18^η εβδομάδα: η συνηθισμένη παρακολούθηση της κύησης

18^η-23^η εβδομάδα: εκτός της συνήθους παρακολούθησης, σε αυτό το χρονικό στάδιο γίνεται ο υπερηχογραφικός έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου, γνωστός ως έλεγχος β-επιπέδου, σε εξειδικευμένο κέντρο προγεννητικού ελέγχου.

24^η-28^η εβδομάδα: πέραν του συνήθους κλινικοεργαστηριακού ελέγχου, θα πρέπει να γίνει και ο έλεγχος της καμπύλης σακχάρου για τον αποκλεισμό τυχόν διαβήτη κύησης

3^ο τρίμηνο

Από εδώ και στο εξής οι επισκέψεις πυκνώνουν και η διάρκεια τους είναι μεγαλύτερη, καθώς υπερηχογραφικός έλεγχος του εμβρύου, πλέον περιλαμβάνει τη βιομετρία του εμβρύου, τον έλεγχο της ροής του αίματος στα εμβρυϊκά αγγεία (Doppler) και στα αγγεία της μήτρας.

29^η-34^η εβδομάδα: είναι η στιγμή της πρώτης συνάντησης με την μαία για το καθορισμό του πλάνου τοκετού και μιας πρώτης συζήτησης για τον θηλασμό και τη λοχεία. Επίσης συστήνεται η χορήγηση εμβολίου Tdap Διφθερίτιδας -Τετάνου για προστασία του νεογνού.

35^η-37^η εβδομάδα: έλεγχος με καλλιέργεια κολπικού υγρού για τυχόν Στρεπτόκοκκο ομάδας Β που μπορεί να προκαλέσει σοβαρή λοίμωξη στο νεογνό κατά τον κολπικό τοκετό.

Μετά την 36^η εβδομάδα: που οι επισκέψεις γίνονται εβδομαδιαίες, το έμβρυο παίρνει σιγά-σιγά θέση και ο γιατρός μπορεί να σας εξετάσει κολπικά για τον έλεγχο της υφής και της τυχόν διαστολής του τραχήλου.

Μετά την 40^η εβδομάδα: και μέχρι της συμπλήρωσης της 40^ης εβδομάδας (40εβδ+1ημ), ο γιατρός ελέγχει την κατάσταση της υγείας του εμβρύου με Doppler, έλεγχο του αμνιακού υγρού, του καρδιακού ρυθμού και των μεταβολών του για χρονικό διάστημα 20΄-40΄, το βιοφυσικό προφίλ με έλεγχο των αναπνευστικών κινήσεων και των κινήσεων του κορμού και των άκρων, τη θέση του πλακούντα και του ομφάλιου λώρου. Επίσης, προγραμματίζεται ο ενδεδειγμένος τρόπος πρόκλησης του τοκετού.

Πέραν των παραπάνω, επί συγκεκριμένων προβλημάτων όπως προϋπάρχουσας συστηματικής νόσου, θυρεοειδοπάθειας, διαβήτη, κ.λπ., αρνητικού Rhesus, λήψης φαρμάκων ή επί κύησης υψηλού κινδύνου, το χρονοδιάγραμμα και το περιεχόμενο των επισκέψεων μεταβάλλεται αναλόγως.

Εξέλιξη από εβδομάδα σε εβδομάδα:

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΣΕ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Οι περισσότερες γυναίκες στις μέρες μας καθυστερούν τη στιγμή της τεκνοποίησης μέχρις ότου να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και να χαράξουν μια επαγγελματική πορεία που να ανταποκρίνεται στους κόπους τους και τις προσδοκίες τους ώστε να συνεισφέρουν και περισσότερα στην οικογένειά τους. Αναπόφευκτα προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με τους όποιους χρονικούς περιορισμούς ή κινδύνους που τυχόν μπορεί να κρύβει η μητρότητα σε μεγαλύτερη ηλικία. Άλλωστε, οι μεγαλύτεροι ηλικιακά γονείς μπορούν να αφιερώσουν περισσότερους πόρους στην παιδεία των παιδιών τους, να προσφέρουν μεγαλύτερη σταθερότητα στην οικογένεια και να χτίσουν ισχυρότερους δεσμούς έλξης.

Ποια θεωρείται προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία;

Στην ιατρική ορολογία ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις γυναίκες που κατά την εγκυμοσύνη τους είναι άνω των 35 ετών. Σύμφωνα με την αναφορά του CDC το 2014 καταγράφηκε παγκοσμίως ο 6πλάσιος αριθμός εγκύων που είχαν την πρώτη τους εγκυμοσύνη σε ηλικία ανάμεσα στα 35 και 39 χρόνια, σε σχέση με το 1970.

Ακόμα όμως κι αν είναι κάτι τόσο συχνό, εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε αυτόν τον όρο για να επισημάνουμε την εγρήγορση με την οποία θα πρέπει να προσεγγίζεται η κύηση σε αυτές τις ηλικίες λόγω των συχνότερων δύσκολων καταστάσεων που παρουσιάζονται.

Είναι δυσκολότερο να μείνεις έγκυος σε ηλικία άνω των 35;

Είναι σταθερή παρατήρηση πλέον ότι η γονιμοποιητική ικανότητα αρχίζει να κάμπτεται μετά την ηλικία των 35 ετών. Η ποιότητα αλλά και ποσότητα των ωαρίων που παράγουν οι ωοθήκες μειώνονται. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αδύνατον μια γυναίκα να μείνει έγκυος στα 35 (είναι πάρα πολύ πιθανό)! Σημαίνει πως χρειάζεται μια πιο ενορχηστρωμένη προσπάθεια για να το καταφέρει και ότι αυξάνεται σταδιακά η πιθανότητα συνοδών προβλημάτων υγείας κι επιπλοκών.

Η σταθμισμένη πιθανότητα μια γυναίκα των 40 ετών να συλλάβει με φυσικό τρόπο και να πάρει ένα υγιές παιδί στην αγκαλιά της μετά από 40 εβδομάδες είναι 5% για κάθε μηνιαίο κύκλο.

Πώς επηρεάζει η προχωρημένη ηλικία τα ωάρια και πώς την κατάσταση υγείας της εγκύου;

Ο αριθμός των ωαρίων που μια γυναίκα θα μπορεί να διαθέσει σε όλη τη διάρκεια των αναπαραγωγικών της χρόνων καθορίζεται από τη στιγμή της γέννησης κι αργότερα κατά την εμμηναρχή. Όσο προχωρά η ηλικία, αφενός λιγοστεύουν τα ωάρια κι αφετέρου αυξάνεται η πιθανότητα να επισυμβούν στο γενετικό τους υλικό μεταλλάξεις που αλλοιώνουν την ποιότητά τους και όσα από αυτά διαφύγουν της καταστροφής μπορεί να οδηγήσουν σε αποβολή στο 1^ο τρίμηνο ή σε γενετική διαταραχή στο έμβρυο. Γι’ αυτό και η ανάγκη για περισσότερες εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου είναι πιο μεγάλη.

Από την άλλη, οι μεταβολές που συμβαίνουν στο σώμα μιας εγκύου, προκειμένου να ανταποκριθεί αυτή στην ανάπτυξη και φιλοξενία ενός ακόμη ανθρώπου μέσα της, είναι σημαντικές κι εμφανίζονται ήδη από τις πρώτες εβδομάδες της κύησης. Είναι τέτοιας έκτασης που πολλοί τις προσομοιάζουν με τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα των μαραθωνοδρόμων, μόνο που σε αυτούς γίνονται με τον καιρό ενώ στις έγκυες μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η προσαρμοστικότητα, όμως, των οργάνων μιας γυναίκας μεγαλύτερης των 36 είναι μειωμένη από αυτή που θα είχε η ίδια, λίγα χρόνια νωρίτερα. Παράλληλα, η πιθανότητα εμφάνισης χρόνιων προβλημάτων υγείας αυξάνεται με τα χρόνια, ανεξάρτητα φύλου, ως αποτέλεσμα γήρανσης των κυττάρων. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, μπορεί να εμφανιστούν δυσλειτουργίες στα συστήματα του οργανισμού που το σώμα της εγκύου να μην καταφέρνει να αντιρροπήσει, πλέον.

Ποιες είναι οι πιθανότητες αποβολής και ποιες οι πιθανότητες εμφάνισης χρωμοσωμικών ανωμαλιών;

Η πιθανότητα αποβολής στις ηλικίες μεταξύ 35 και 40 ετών είναι 20% με 30%. Αυξάνει όμως δραματικά χρόνο με τον χρόνο μετά τα 40 έτη.

Η πιθανότητα χρωμοσωμικών ανωμαλιών αυξάνουν με την ηλικία, όπως αυτή απεικονίζεται στην εμφάνιση συνδρόμου Down:

Στην ηλικία των 20 υπολογίζεται σε 1: 1480
Στην ηλικία των 30 υπολογίζεται σε 1: 940
Στην ηλικία των 35 υπολογίζεται σε 1: 353
Στην ηλικία των 40 υπολογίζεται σε 1: 85
Στην ηλικία των 45 υπολογίζεται σε 1: 35

Ποιες είναι οι προτεινόμενες εξετάσεις στην προχωρημένη ηλικία κύησης;

Προ της σύλληψης αυτά δεν διαφοροποιούνται από όσα προτείνονται στις επίδοξες μητέρες όλων των ηλικιών και δεν είναι άλλα από γενικές εξετάσεις αίματος και ούρων, βιοχημικές και βασικές ορμονικές εξετάσεις, έλεγχος αντισωμάτων Ερυθράς και έλεγχος τυχόν φορείας Μεσογειακής αναιμίας και κυστικής ίνωσης.

Αντίθετα, στην κύηση σε προχωρημένη ηλικία αυξάνει η ανάγκη για περισσότερες δοκιμασίες προγεννητικού ελέγχου προκειμένου να σταθμιστεί η πιθανότητα εμφάνισης γενετικού νοσήματος και να επανέλθει, έτσι, ο κίνδυνος ύπαρξής του στα ίδια επίπεδα με αυτά της κύησης σε μικρότερες ηλικίες. Αυτά μπορεί να είναι:

μη παρεμβατικά (ΝΙΡΤ-cfDNA) κι ελέγχουν το DNA στα εμβρυικά κύτταρα που κυκλοφορούν στο περιφερικό αίμα της μητέρας με απλή αιμοληψία.
παρεμβατικά – λήψη χοριακής λάχνης από τον πρωτογενή πλακούντα του εμβρύου και

– αμνιοπαρακέντηση με λήψη δείγματος υγρού από τον αμνιακό σάκο και προϋποθέτουν και οι δύο την εισαγωγή βελόνης στη μήτρα της εγκύου.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι στην κύηση της προχωρημένης ηλικίας;

Πρόωρος τοκετός
Μικρό σωματικό βάρος γέννησης του εμβρύου ή υπολειπόμενη ενδομήτρια ανάπτυξη
Αποβολή 1^ου τριμήνου
Ενδομήτριος θάνατος
Χρωμοσωμικές ανωμαλίες
Διαμαρτίες διάπλασης
Πολύδυμη κύηση (δίδυμα, τρίδυμα)
Προεκλαμψία
Διαβήτης κύησης
Καισαρική τομή
Ανώμαλη πλακουντοποίηση
Ατυχήματα του πλακούντα

Βέβαια, η πιθανότητα να συμβούν κάποια από αυτά είναι σημαντικά μικρότερη στα 36 από ότι είναι για την ίδια γυναίκα στα 43!