ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ
Κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ΠΟΥ:
- η εμμηνόπαυση είναι εκείνο το σημείο στη χρονική συνέχεια των σταδίων της ζωής μιας γυναίκας που σηματοδοτεί το τέλος των αναπαραγωγικών της χρόνων. Πέραν αυτού του σημείου δεν μπορεί να μείνει έγκυος, πλην των σπανίων εκείνων περιπτώσεων όταν ακολουθούνται εξειδικευμένες θεραπείες γονιμότητας.
- Στις περισσότερες γυναίκες η εμμηνόπαυση επέρχεται στις ηλικίες 45-55 χρόνων.
- Η εμμηνόπαυση προκαλείται από την απώλεια της ωοθηκικής λειτουργίας και την πτώση του επιπέδου των οιστρογόνων στο αίμα
- Η μετάβαση προς την κατάσταση της εμμηνόπαυσης μπορεί να είναι σταδιακή, συνήθως ξεκινώντας με μεταβολές στον κύκλο. Η «περιεμμηνοπαυσιακή περίοδος» ή «κλιμακτήριος» αναφέρεται στην χρονική περίοδο που ξεκινά με την πρώτη εμφάνιση των κλινικών σημείων και τελειώνει 1 χρόνο μετά την τελευταία περίοδο.
- Η κλιμακτήριος μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια και να επηρεάσει τη φυσική, συναισθηματική, πνευματική και κοινωνική κατάσταση της γυναίκας.
- Μία ποικιλία ορμονικών και μη-ορμονικών παρεμβάσεων μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των περιεμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων
- Η εμμηνόπαυση μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα χειρουργικών ή φαρμακευτικών παρεμβάσεων.
Τα 3 Στάδια
Περιεμμηνοπαυσιακή περίοδος ή Κλιμακτήριος
Η κλιμακτήριος μπορεί να αρχίσει 8-10 χρόνια πριν την εμμηνόπαυση, συνήθως γύρω στα 40 και σταδιακά οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν κάθε μήνα ωάρια, ενώ το επίπεδο των οιστρογόνων βαθμηδόν μειώνεται. Στα τελευταία 1-2 χρόνια πριν την εμμηνόπαυση η πτώση των οιστρογόνων επιταχύνεται, οπότε και οι περισσότερες γυναίκες εμφανίζουν συμπτώματα, παρόλο που ακόμη υπάρχουν κύκλοι και θεωρητικά μπορεί να μείνουν και έγκυες.
Εμμηνόπαυση
Από τη στιγμή που δεν υπάρχουν πλέον κύκλοι και σταματά η περίοδος, η προηγούμενη κατάσταση μεταπίπτει στην εμμηνόπαυση. Ως φυσική εμμηνόπαυση ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία η γυναίκα δεν έχει δει περίοδο για 12 συνεχείς μήνες, χωρίς να υπάρχει άλλη σαφής παθολογική ή ιατρογενής αιτία. Το εύρος της ηλικίας στην οποία επέρχεται η φυσική εμμηνόπαυση είναι μεταξύ 40 και 55 ετών με μέση ηλικία τα 51 χρόνια. Γυναίκες άτοκες, καπνίστριες, λιποβαρείς τείνουν να βλέπουν νωρίτερα την εμμηνόπαυση, ενώ αντίθετα, οι υπέρβαρες αργότερα. Γενικά, υπάρχει κάποια συσχέτιση ανάμεσα στην ηλικιακή στιγμή που μια γυναίκα μπαίνει στην εμμηνόπαυση με αυτή της μητέρας της.
Μετεμμηνοπαυσιακή κατάσταση
Η κατάσταση μετά την παρέλευση του 1ου χρόνου, κατά την οποία αρχίζουν να βελτιώνονται τα συμπτώματα, αν και μπορεί σε κάποιες γυναίκες να επιμένουν έως και 8 χρόνια μετά ή και περισσότερο. Σιγά-σιγά, όσο αυξάνεται οι χρόνος χωρίς την προστατευτική δράση των οιστρογόνων μιας γυναίκας, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης οστεοπόρωσης και καρδιαγγειακής νόσου.
Συμπτώματα και σημεία
- «Φουντώματα», εξάψεις, «hot flashes», ή αλλιώς αγγειοκινητικές διαταραχές.
Τα πιο χαρακτηριστικά από όλα τα συμπτώματα και συσχετίζονται με την πτώση των οιστρογόνων. Το 80% των γυναικών έχουν φουντώματα για 2 περίπου χρόνια κατά την περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο. Πρόκειται για ριπές ξαφνικών, περιοδικών αυξήσεων της θερμοκρασίας του σώματος που ξεκινούν συνήθως από το πρόσωπο, τον λαιμό και τον άνω κορμό, συνοδεύονται από αύξηση της καρδιακής συχνότητας, αίσθημα παλμών, ίσως και ελαφρά ζάλη και ακολουθούνται από ελαφρά ρίγη μετά την παρέλευσή τους. - Νυχτερινές εφιδρώσεις.
Όταν τα φουντώματα συμβαίνουν την νύχτα που συχνά ξυπνούν τη γυναίκα και την αναγκάζουν να αλλάξει τα ρούχα της ή ακόμη και τα σκεπάσματα - Αίσθημα κολπικής ξηρότητας, λόγω της αφυδάτωσης και λέπτυνσης του κολπικού βλεννογόνου με αποτέλεσμα τον πόνο στην επαφή.
- Συμπτώματα κυστίτιδας, λόγω της λέπτυνσης του βλεννογόνου της ουρήθρας και της εισόδου του κόλπου.
- Πρόπτωση των γεννητικών οργάνων και ίσως ακράτεια ούρων, λόγω της απώλειας του μυϊκού τόνου και της ανελαστικότητας των αφυδατωμένων ιστών της περιοχής, ιδίως αν είχαν προηγηθεί στο παρελθόν μικροκακώσεις όπως κατά τον τοκετό.
- Διαταραχές του ύπνου και αυπνίες
- Διαταραχές της συναισθηματικής κατάστασης με ευερεθιστικότητα, διαταραχές στη διάθεση, μελαγχολία που ίσως να συσχετίζονται με τις ορμονικές μεταβολές, αλλά και με την αγχώδη αίσθηση της γήρανσης ή με την αίσθηση της αλλαγής ρόλων και σκοπού στη ζωή της γυναίκας
- Ξηροδερμία, ξηροστομία, ξηροφθαλμία
- Ευαισθησία του στήθους και μείωση του όγκου του
- Επιδείνωση του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου ΠΕΣ
- Ανωμαλίες περιόδου με αραιότερες περιόδους ή περιόδους με περισσότερο ή λιγότερο αίμα
Μερικές γυναίκες μπορεί να έχουν ακόμη:
- Ταχυκαρδίες και συμπτώματα από την καρδιά, όπως αίσθημα παλμών, ζάλη, μουδιάσματα, τσιμπήματα, μυρμηγκιάσματα
- Πονοκέφαλοι και ημικρανίες. Συχνά παρατηρείται και το αντίθετο, σε γυναίκες δηλαδή που ταλαιπωρούνταν με ημικρανίες εν αναμονή των περιόδων τους, αυτές να υποχωρούν σε ένταση και σε συχνότητα μετά την εμμηνόπαυση.
- Μεταβολές της ερωτικής επιθυμίας
- Πόνοι αρθρώσεων και μυαλγίες
- Δυσκολία συγκέντρωσης και απομνημόνευσης
- Αύξηση του βάρους
- Τριχόπτωση ή λέπτυνση των τριχών της κεφαλής και αύξηση των τριχών του προσώπου
- Προβλήματα με τη στοματική τους υγεία
«Hot flushes»
Οι εξάψεις εμφανίζονται με την πτώση των επιπέδων των ορμονών που προκαλεί αντιρροπιστικά την αυξημένη έκλυση άλλων ορμονών που επηρεάζουν τον «θερμοστάτη» του εγκεφάλου προκαλώντας μεταβολές στη θερμοκρασία του σώματος. Η ορμονοθεραπεία έχει δείξει ότι μπορεί να ανακουφίσει από αυτά τα συμπτώματα, αλλά είναι θέμα συζήτησης με τον ιατρό για το αν η ενόχληση είναι τόσο σημαντική για να χρειάζεται η καταφυγή σε φαρμακευτική αγωγή ή αν υπάρχουν άλλα στοιχεία από το ατομικό ιστορικό που καθιστούν την χρήση των ορμονικών σκευασμάτων περισσότερο επικίνδυνη από όσο τη θεραπευτική τους προσφορά. Είναι μακράν το συχνότερο σύμπτωμα και ταλαιπωρεί το 75% των γυναικών που περνούν το κατώφλι της εμμηνόπαυσης. Στις 8 από τις 10 αυτών των γυναικών θα διαρκέσει περίπου 2 χρόνια, ενώ στο υπόλοιπο ποσοστό τους θα ξεπεράσει αυτό το χρονικό διάστημα, σπανίως και για πολύ περισσότερο, όπως 5 ή 6 χρόνια.
Πρακτικοί μη-φαρμακευτικοί τρόποι αντιμετώπισης των φουντωμάτων:
- Ντυθείτε με 2-3 ελαφρότερα ρούχα αντί για ένα βαρύ, ώστε να μπορείτε να αφαιρέσετε κάποιο όταν αρχίσετε να ζεσταίνεστε
- Αποφύγετε τροφές και ροφήματα που ανεβάζουν τη θερμοκρασία του σώματος, όπως καρυκεύματα, πικάντικα εδέσματα, οινόπνευμα, καφέ, τσάι και άλλα ζεστά ροφήματα.
- Πιείτε ένα ποτήρι παγωμένο νερό με το που αρχίζουν οι εξάψεις.
- Μειώστε το επίπεδο του καθημερινού στρες σας.
- Αρχίσετε να γυμνάζεστε συστηματικά.
- Κρατήσετε ένα θερμός με κρύο νερό ή μία πετσέτα με παγάκια δίπλα στο κρεβάτι σας κατά τη διάρκεια της νυκτερινής κατάκλισης.
- Καταγράψετε σε ένα ημερολόγιο τα ερεθίσματα που πιστεύετε ότι πυροδοτούν τις εξάψεις σας.
Γιατί συμβαίνει;
Καθώς τα χρόνια αρχίζουν να περνούν ο αναπαραγωγικός κύκλος της γυναίκας αρχίζει να «κατεβάζει ρυθμούς» λόγω γήρανσης των ωοθηκών οι οποίες παράγουν ωάρια πιο αραιά και όχι καλής ποιότητας και ολοένα και μικρότερες ποσότητες οιστρογόνων. Το πότε θα σταματήσουν οι ωοθήκες να παράγουν ωάρια είναι γενετικά προκαθορισμένο, με τον αριθμό τους να παγιώνεται με την έναρξη των αναπαραγωγικών κύκλων, οπότε και να καθορίζεται πλέον και ο συνολικός αριθμός των κύκλων μέχρι την εμμηνόπαυση. Ο κύκλος αρχίζει να αλλάζει, γίνεται άρρυθμος έως ότου στο τέλος σταματά. Τα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν τα διάφορα στάδια της μετάβασης από την κλιμακτήριο προς την εμμηνόπαυση είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας του οργανισμού να προσαρμοστεί σε αυτές τις ορμονικές μεταβολές.
Θεραπεία συμπτωμάτων – Θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστασης
Τρόποι
Συνδυασμός οιστρογόνων και προγεστερόνης για τις γυναίκες με μήτρα ή μόνο οιστρογόνων για γυναίκες χωρίς μήτρα, ως:
- Δισκία από το στόμα
- Επιθέματα στο δέρμα ως μικρά έμπλαστρα
- Κρέμα οιστρογόνων για εξωτερική χρήση με συμπληρωματική συγχορήγηση προγεστερόνης (για όσες την χρειάζονται)
- Εμφυτεύματα οιστρογόνων που μπαίνουν κάτω από το δέρμα.
Η ανάγκη συμπληρωματικής κάλυψης με προγεστερόνη δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα πρέπει να γίνεται από το στόμα αν κανείς θέλει να αποφύγει το πρόβλημα της καθημερινής λήψης, όπως και τις παρενέργειες της συστηματικής χορήγησης. Μπορεί επαρκέστατα να ικανοποιηθεί με την τοποθέτηση εμποτισμένου με προγεστερόνη ειδικού σπειράματος εντός της ενδομητρικής κοιλότητας.
Αναφέρονται οι κρέμες και τα επιδερμικά επιθέματα ως οι τρόποι με τη μικρότερη πιθανότητα δημιουργίας θρόμβων, που έτσι κι αλλιώς είναι μικρή όποια μέθοδος και αν ακολουθηθεί.
Ανάλογα με το στάδιο της κλιμακτηρίου-εμμηνόπαυσης τα σχήματα χορήγησης μπορεί να είναι:
- Κυκλική ΘΟΥ. Συστήνεται σε γυναίκες που έχουν μεν συμπτώματα αλλά βλέπουν ακόμη περίοδο:
- κάθε μήνα: λήψη οιστρογόνων καθημερινά και προσθήκη προγεστερόνης τις τελευταίες 14 ημέρες του κύκλου
- ανά 3μηνο: λήψη οιστρογόνων καθημερινά και προσθήκη προγεστερόνης για 14 ημέρες κάθε 3μηνο.
- Συνεχής ΘΟΥ: Σε γυναίκες που δεν έχουν δει περίοδο για 1 χρόνο:
- Λήψη καθημερινά οιστρογόνων και προγεστερόνης χωρίς διακοπή για όσες έχουν τη μήτρα τους
- Λήψη καθημερινά οιστρογόνων μόνο, χωρίς διακοπή, για όσες έχουν κάνει υστερεκτομή.
Πώς αρχίζουμε – πώς σταματάμε
Η Θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστασης (ΘΟΥ) μπορεί να αρχίσει, εφόσον δεν υπάρχει κάποια αντένδειξη μόλις αρχίσουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης χωρίς απαραίτητα κάποιες προκαταρτικές εξετάσεις, αν και οι περισσότεροι ιατροί προτιμούν να γίνουν κάποιες αιματολογικές εξετάσεις, έλεγχος των μαστών και καρδιολογική εκτίμηση. Ανάλογα με τον τύπο της αγωγής που ταιριάζει στην ενδιαφερόμενη, αρχίζουμε με τη χαμηλότερη δυνατή δόση που μπορεί να ελέγξει τα συμπτώματα και αυξάνουμε σιγά-σιγά. Χρειάζεται να περιμένει κανείς μερικές εβδομάδες για να αρχίσει να δείχνει τα αποτελέσματά της, όπως και για να υποχωρήσουν όποιες τυχόν παρενέργειες μπορεί να έχουν εμφανιστεί. Σε ένα 3μηνο επανεξετάζεται το πόσο δραστική είναι η αγωγή κι αν χρειάζεται τροποποίηση η δόση ή αλλαγή του τύπου της χορήγησης.
Δεν υπάρχει θεωρητικά χρονικό όριο για τη χρήση της θεραπείας αποκατάστασης αν και οι περισσότερες γυναίκες παίρνουν ΘΟΥ για όσο χρόνο διαρκούν τα περι-εμμνηνορυσιακά συμπτώματα και τη διακόπτουν αμέσως μετά. Η διακοπή όποτε και αν αποφασιστεί μπορεί να γίνει είτε μονομιάς, είτε καλύτερα, σταδιακά, μειώνοντας τη δόση, για να μην επιστρέψουν τα συμπτώματα από το απότομα σταμάτημα.
Οι γυναίκες που παίρνουν ΘΟΥ για περισσότερο από 1 χρόνο έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ανεξάρτητα του τύπου της αγωγής, εκτός από την περίπτωση της κολπικής οιστρογονοθεραπείας, που δεν επηρεάζει τον μαστό. Ο αυξημένος κίνδυνος υποχωρεί μετά τη διακοπή της, σταδιακά μέσα σε βάθος δεκαετίας.
Πρόσφατες αναλύσεις υποδεικνύουν πως η ΘΟΥ δεν συσχετίζεται με κίνδυνο πρόκλησης καρδιαγγειακού ατυχήματος, αλλά δεν πρέπει να συστήνεται για την πρωτογενή ή δευτερογενή πρόληψη στεφανιαίας νόσου, παρά το ότι υπάρχουν κάποιες ενδείξεις πως το όφελος της ΘΟΥ ως προς το καρδιαγγειακό είναι μεγαλύτερο όσο πιο κοντά στην έναρξη της εμμηνόπαυσης αρχίσει η χορήγηση και για γυναίκες νεώτερες των 60 ετών. Επίσης, δεν γνωρίζουμε ακόμη αν ο κίνδυνος για την καρδιά και τα αγγεία αυξάνεται ανάλογα με τον χρόνο λήψης της αγωγής.
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση για τη λήψη ΘΟΥ πρέπει να γίνεται μετά από συζήτηση με τον ιατρό για την εκτίμηση του όφελους/κόστους, αναλογικά με το ιστορικό, τις προσδοκίες και αυστηρά εξατομικευμένα.
Κίνδυνοι – Παρενέργειες
- Καρκίνος: μικρή αύξηση του κινδύνου για καρκίνο του μαστού στις γυναίκες που παίρνουν ΘΟΥ για περισσότερο από 1 χρόνο. Οι γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού θα πρέπει να αποφεύγουν την ορμονοθεραπεία υποκατάστασης.
- Καρδιοπάθεια: η συνδυαστική ΘΟΥ (οιστρογόνα + προγεστερόνη) συνδέεται με ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος στις μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες.
- Θρομβώσεις: υπάρχει μικρή αύξηση του κινδύνου εν τω βάθει θρόμβωσης, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες γενετικής προδιάθεσης, προϋπάρχουσας καρδιοπάθειας, νεφρικής νόσου και παχυσαρκίας.
- Χολολιθίαση: αναφέρεται μικρή αύξηση του κινδύνου σχηματισμού λίθων στην χοληδόχο κύστη, ιδιαίτερα με τη λήψη ΘΟΥ υπό μορφή δισκίων.
Πιθανές παρενέργειες θα μπορούσαν να είναι:
- Σταγονοειδής ή και μεγαλύτερη κολπική αιμόρροια, που συνηθέστερα σταματά εντός 6μήνου.
- Παροδική ευαισθησία του στήθους
- Κατακράτηση υγρών
- Κεφαλαλγίες/Ημικρανίες
Συζητήστε με τον ιατρό σας ό,τι παραπάνω εμφανιστεί ή αν δεν υποχωρήσει σε λογικό χρόνο, καθώς μπορεί να χρειαστεί αλλαγή της δόσης ή του είδους της αγωγής.
Εναλλακτικές θεραπείες
Φυτικά συμπληρώματα και Φυτοθεραπείες: έχουν γίνει πολλές μελέτες για την επίδραση των φυτοοιστρογόνων και των φυτικών σκευασμάτων στην αντιμετώπιση των εκδηλώσεων της εμμηνόπαυσης και ιδιαίτερα των εξάψεων. Παρά την όποια ενθουσιώδη αρχικά υποδοχή αυτών των εναλλακτικών τρόπων, φυτικών και μη φυτικών και την σχετική διαφημιστική εκστρατεία για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τέτοιου είδους σκευασμάτων οι βασικές αρχές που θα πρέπει να γνωρίζουν όλες οι γυναίκες που θα ήθελαν να στραφούν σε μη ορμονικές θεραπείες, είναι οι ακόλουθες:
- Κάθε σκεύασμα θα πρέπει να έχει καταδείξει την αποτελεσματικότητα του και την ασφάλεια του σε έγκυρες κλινικές δοκιμασίες και να έχει αδειοδοτηθεί από τις επίσημες υγειονομικές αρχές EMA και FDA.
- Καμιά συμπληρωματική θεραπεία δεν έχει μέχρι στιγμής αποδείξει την αποτελεσματικότητά της στον έλεγχο των συμπτωμάτων, όπως συμβαίνει με την ορμονοθεραπεία.
- Προς το παρόν, οι φυτοθεραπείες στερούνται αποδεικτικών στοιχείων (evidence based) για να υποστηρίξει κάποιος τη χρήση τους.
- Χημικά Βιομιμητικά Ορμονικά σκευάσματα, όπως (οιστραδιόλη +οιστριόλης-«biest» ή οιστραδιόλη+οιστριόλη+οιστρόνη-«triest”, κυπροτερόνη, DHEA, πρεγνενολόνη, αυξητική ορμόνη, τεστοστερόνη, κ.α) που έχουν συνήθως την ένδειξη ως ορμόνες παρόμοιες με αυτές που εκκρίνει ο οργανισμός, δεν υπόκεινται σε ρυθμιστικό έλεγχο αδειοδότησης, δεν έχουν αποδείξει την ωφέλιμη δράση τους και εγείρουν μεγάλη ανησυχία για την ασφάλειά τους.
Ενδεικτικά αναφέρονται ως φυτικά: racemose, trifolium, yam cream, evening promrose oil, flaxseed, giseng, maca-lepidium, pine-pycnogenol, Siberian ghubarb και ως μη φυτικά: βιταμίνη Ε, Ωμεγα-3, Μαγνήσιο, Ομοιοπαθητικά.
Τιμπολόνη: είναι συνθετικό στεροειδές μόριο, με μια έννοια προγεσταγόνο, με την κυρίως οιστρογονική δράση του να ασκείται στον εγκέφαλο, τους κολπικούς ιστούς και στα οστά και έχει τα ίδια αποτελέσματα και τις ίδιες αντενδείξεις όπως και κάθε άλλη συνδυαστική ΘΟΥ. Τιμπολόνη μπορεί να πάρουν οι γυναίκες που διατηρούν τη μήτρα τους και δεν έχουν περίοδο για ένα χρόνο. Αν το πάρουν νωρίτερα μπορεί να έχουν ανωμαλίες περιόδου.
Κολπική κρέμα οιστρογόνων: για την αντιμετώπιση της ξηρότητας του κόλπου, του πόνου στην επαφή λόγω αυτού του λόγου και του ουρογεννητικού συνδρόμου όταν εμφανίζονται συμπτώματα ανάλογα με αυτά της κυστίτιδας, χωρίς να εντοπίζεται όμως λοιμογόνο ή άλλο αίτιο. Δεν έχουν καμμιά επίδραση στις εξάψεις ή σε άλλα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.
Κλονιδίνη: είναι φάρμακο που δρα κεντρικά στον εγκέφαλο και χρησιμοποιείται επί χρόνια για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, των ημικρανιών και των εξάψεων αλλά οι παρενέργειές του (ξηροστομία, αυπνίες, ζάλη, δυσκοιλιότητα) μειώνουν σημαντικά την ανεκτικότητα του ασθενούς.
Αντικαταθλιπτικά: κυρίως των αναστολέων της σεροτονίνης (SSRIs και SNRI), με βραχείας διάρκεια και μικρού βαθμού μείωση των εξάψεων. Συνήθως 4 εβδομάδες είναι αρκετές για να δείξουν την ωφέλειά τους ή όχι. Δεν θα πρέπει να συγχορηγούνται με άλλα αντικαταθλιπτικά, έχουν όλες τις συνήθεις παρενέργειες της κατηγορίας τους και η διακοπή τους θα πρέπει να είναι ελεγχόμενα σταδιακή.
Κρέμα τεστοστερόνης: με απλή επίθεση στο δέρμα, συνταγογραφείται, σπάνια πια, στις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες που παραπονιούνται για πτώση της ερωτικής επιθυμίας, αφού πρώτα έχει αποτύχει το οποιοδήποτε σχήμα ΘΟΥ, ακόμη και με SSRIs και SNRI, και αφού έχουν αποκλειστεί άλλοι ψυχοκοινωνικοί λόγοι. Λόγω της υψηλής συχνότητας παρενεργειών, όπως έντονη τριχοφυΐα και ακμή, αλλά και της αμφίβολης ουσιαστικά συμβολής τους στην αποκατάσταση της libido, δεν έχει πρακτικά εφαρμογή στην κλινική πράξη.
Εγκυμοσύνη στην εμμηνόπαυση
Τόσο κατά την πρώιμη εμμηνόπαυση, όσο και στην περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο χάνεται πλέον η ικανότητα της γονιμοποίησης αφού δεν υπάρχει πλέον ωορρηξία. Παρόλα αυτά, εκτός της περίπτωσης των 12 συνεχών κύκλων χωρίς περίοδο που συνιστούν άλλωστε και την τυπική εμμηνόπαυση, υπάρχει ακόμη πιθανότητα τεκνοποίησης, όσο υπάρχουν ακόμη κάποιοι σκόρπιοι κύκλοι με περίοδο. Βέβαια, είναι δυνατή τεχνικά η δυνατότητα γονιμοποίησης μέσω εξωσωματικής προσπάθειας, μετά την εμμηνόπαυση, είτε με ίδια ωάρια που έχουν καταψυχθεί σε προηγούμενη περίοδο, είτε με ωάρια δότη.
Πρόωρη εμμηνόπαυση
Ως πρώιμη εμμηνόπαυση ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία η περίοδος σταματά πριν την ηλικία των 45 ετών. Μπορεί να συμβεί φυσικά, μπορεί να είναι και αποτέλεσμα ιατρογενούς παρέμβασης.
Αίτια:
- Άγνωστα
- Οικογενούς χαρακτήρα: όπως συμβαίνει μερικές φορές σε οικογένειες ιδιαίτερα μάλιστα αν παρατηρούνται μέλη της που μπαίνουν σε εμμηνόπαυση σε μικρή αναπαραγωγική ηλικία
- Χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως σε σύνδρομο Turner
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Συγκεκριμένες λοιμώξεις, αν και πολύ σπάνια, όπως φυματίωση, ελονοσία και παρωτίτιδα
- Ακτινοθεραπεία και Χημειοθεραπεία, ως συμπληρωματική θεραπεία καρκίνων:
- κορίτσια προ εφηβείας μπορούν να ανταπεξέλθουν καλύτερα από μεγαλύτερα κορίτσια
- ανάλογα με το σχήμα και τα φάρμακα της χημειοθεραπείας
- πιο πιθανή η πρόωρη εμμηνόπαυση όταν η ακτινοβόληση έχει γίνει στην περιοχή της πυέλου ή στον εγκέφαλο.
- Υστερεκτομή με σύγχρονη αφαίρεση των ωοθηκών