ΠΟΛΥΔΥΜΗ ΚΥΗΣΗ

Με τον όρο αυτό εννοούμε την κύηση εκείνη που η έγκυος έχει περισσότερα από ένα έμβρυο στην κοιλιά της. Στην απλούστερη και συχνότερη περίπτωση πρόκειται για δίδυμη όπου υπάρχουν δύο έμβρυα. Μπορεί όμως να είναι υπάρχουν και παραπάνω, όπως τρία (τρίδυμη) ή τέσσερα (τετράδυμη).

Η πολύδυμη κύηση απαντά με συχνότητα 1 στις 60 κυήσεις, στον γενικό πληθυσμό. Η συχνότητα αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία της μητέρας και τη χρήση εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Οι περισσότερες έγκυες με πολύδυμη κύηση στην συντριπτική τους πλειοψηφία θα έχουν μια εύκολη κύηση όπως και εκείνες με ένα έμβρυο και θα γεννήσουν ένα υγιές μωρό. Εντούτοις, σε κάποιες μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές.

Για αυτό και η φροντίδα των κυήσεων αυτών απαιτεί συχνότερες επισκέψεις, συχνότερα υπερηχογραφήματα και περισσότερες εξετάσεις.

Στην πολύδυμη κύηση αυξάνεται η πιθανότητα να γεννηθούν τα μωρά νωρίτερα από τις 37 εβδομάδες. Ενώ στον γενικό πληθυσμό (σε μονήρεις και πολύδυμες κυήσεις) η προωρότητα συμβαίνει σε 8 στις 10 (8%), στις δίδυμες συμβαίνει σε 60 στις 100 (60%), ενώ στις τρίδυμες, οι 75 στις 100 (75%) θα γεννηθούν πριν τις 35 εβδομάδες.

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

Πώς γίνονται οι δίδυμες κυήσεις;

Υπάρχουν δύο τρόποι για να δημιουργηθεί μια δίδυμη κύηση:

Με τη διαίρεση ενός γονιμοποιημένου ωαρίου πριν την εμφύτευσή του στην μήτρα. Πρόκειται για «μονοζυγωτικά» έμβρυα που μοιράζονται το ίδιο γονιδιακό υλικό, είναι του ίδιου φύλου και μοιάζουν σαν δυο σταγόνες βροχής.
Δύο ή περισσότερα ωάρια γονιμοποιούνται ξεχωριστά από διαφορετικά σπερματοζωάρια την ίδια στιγμή. Αν μιλάμε π.χ. για δίδυμη κύηση, πρόκειται για «διζυγωτικά» έμβρυα, έχουν διαφορετικά γονιδίωμα, και θα μοιάζουν μεταξύ τους όσο μοιάζουν τα όποια άλλα αδέρφια ακόμη και διαφορετικών ηλικιών.

Τι αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης πολύδυμης κύησης;

Η ηλικία της μητέρας
Όσο απομακρύνεται από τα 30 έτη της αυξάνει η συχνότητα παραγωγής περισσότερων ωαρίων ανά κύκλο
Η ίδια η μητέρα να είναι δίδυμη ή να υπάρχουν πολύδυμες κυήσεις στο σόι.
Εξωσωματική γονιμοποίηση.

Η λογική της εξωσωματικής προσπάθειας έγκειται στη χορήγηση φαρμάκων που θα διεγείρουν τις ωοθήκες να παράγουν περισσότερα ωάρια ανά τεχνητό κύκλο, να γονιμοποιήσουν περισσότερα και να μεταφερθούν στη μήτρα παραπάνω από ένα έμβρυα, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας.

Τι σημαίνουν οι όροι «μονοχοριακά», «διχοριακά» ή και «τριχοριακά» και ποια έμβρυα ονομάζονται «μονοαμνιακά» ή «διαμνιακά» ;

«Χοριακός ή χοριονικός ιστός» ονομάζεται ο πρωτογενής πλακούντας, άρα αν τα έμβρυα μοιράζονται τον ίδιο πλακούντα ονομάζονται «μονοχοριακά», ενώ αν το καθένα έχει τον δικό του πλακούντα, ανάλογα με τον αριθμό των εμβρύων ονομάζονται «διαμνιακά», «τριαμνιακά» και ούτω καθεξής. Αυτή η διάκριση είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί οι κυήσεις με έμβρυα που μοιράζονται τον ίδιο πλακούντα έχουν κι μεγαλύτερη πιθανότητα να αντιμετωπίσουν επιπλοκές.

Από τους πρώτους υπερήχους φαίνεται, ακόμη, αν κάθε έμβρυο έχει τον δικό του αμνιακό σάκο, οπότε και πρόκειται για «διαμνιακά» δίδυμα (ή ανάλογα με τον αριθμό των εμβρύων «τριαμνιακά» τρίδυμα κ.λ.π.), μοιράζονται τον ίδιο αμνιακό σάκο, οπότε και ονομάζονται «μονοαμνιακά». Τα μονοαμνιακά έμβρυα επίσης έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αντιμετωπίσουν επιπλοκές, από αυτά που έχουν το δικό τους σάκο.

Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα των διδύμων:

Πώς η πολύδυμη κύηση μπορεί να επηρεάσει εμένα, ως έγκυο;

Συμπτώματα όπως σοβαρή ναυτία και έμετοι, μεγάλη αύξηση του βάρους, έντονες καούρες, πρησμένοι αστράγαλοι, κόπωση, πόνος στην μέση, σημαντική κόπωση, ευαισθησία στους μαστούς που μπορεί να συνοδεύουν και μια απλή κύηση, εδώ είναι πιο έντονα.
Αναιμία. Συνοδεύει όλες τις κυήσεις και οφείλεται στην υπερκατανάλωση του σιδήρου από το μωρό που μεγαλώνει. Στις πολύδυμες κυήσεις είναι πιο έντονη
Προεκλαμψία. Οφείλεται σε αύξηση της πίεσης του αίματος και την αποβολή λευκώματος από τα ούρα και είναι μία κατάσταση επικίνδυνη και για τη μητέρα και για το έμβρυο. Επηρεάζει την ανάπτυξη του πλακούντα εμποδίζοντας το έμβρυο να λάβει τα σωστά θρεπτικά στοιχεία και οξυγόνο, περιορίζοντας έτσι και τη δική του ανάπτυξη, αλλά και την υγεία του. Στη μητέρα επηρεάζει την λειτουργία του ήπατος και των νεφρών, όπως και την πηκτικότητα του αίματος. Η σοβαρή προεκλαμψία μπορεί να προχωρήσει σε εκλαμψία με σπασμούς κατά τη διάρκεια της κύησης ή και κατά την λοχεία. Χρειάζεται στενότατη παρακολούθηση και ρύθμιση της πίεσης. Όταν αυτό δεν είναι πια εφικτό απαιτείται η άμεση γέννηση του εμβρύου.
Αυξημένη πιθανότητα καισαρικής τομής. Βέβαια, η επιλογή της καισαρικής γίνεται όταν κρίνεται πως αυτή είναι η ασφαλέστερη μέθοδος γέννησης, είτε γιατί η θέση των εμβρύων δεν επιτρέπει τον φυσιολογικό τοκετό, είτε γιατί πρέπει αυτός να επισπευσθεί αν είτε η μητέρα είτε κάποιο από τα έμβρυα κινδυνεύουν.

Ως ελάχιστη απαραίτητη προϋπόθεση για να επιχειρήσει τον φυσιολογικό τοκετό είναι το πρώτο έμβρυο να «κατεβαίνει» με το κεφάλι (κεφαλικό).

Επιλόχειος αιμορραγία. Μετά τη γέννηση, μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερη απώλεια αίματος από τη συνηθισμένη σε μια απλή κύηση. Στις περισσότερες φορές αντιμετωπίζεται με σχετικά απλά κι ελάχιστα παρεμβατικά μέσα. Σπάνια, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί στο χειρουργείο. Είναι όμως εξ’ ορισμού μια επείγουσα και επικίνδυνη κατάσταση και ο φόβος εμφάνισης μιας τέτοιας επιπλοκής είναι που επιβάλει την διεκπεραίωση ενός τοκετού πολύδυμης κύησης εντός του νοσοκομείου.

Πώς μπορεί να επηρεαστεί η υγεία των εμβρύων στην πολύδυμη κύηση;

Προωρότητα. Το 60-75% των διδύμων-τριδύμων θα γεννηθούν πριν την 37^η-35^η εβδομάδα κύησης. Ανάλογα με την ηλικία και το βάρος τους μπορεί να χρειαστεί να παραμείνουν για κάποιο διάστημα στην εντατική μονάδα. Όσο πιο πρόωρα, τόσο πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα με τη σίτισή τους ή την αναπνοή τους και είναι πιο επιρρεπή στις μολύνσεις. Σπανιότερα, μπορεί να έχουν επιπλοκές και σε άλλα συστήματα του οργανισμού.
Προβλήματα στην ανάπτυξή τους. Σε μια πολύδυμη κύηση ο πλακούντας μπορεί να μην λειτουργεί όπως θα έπρεπε. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη και την υγεία των εμβρύων. Μερικές φορές και τα δύο έμβρυα δεν αναπτύσσονται με τον ιδανικό τρόπο και είναι μικρότερα από το αναμενόμενο για την ηλικία κύησης. Άλλοτε μόνο το ένα υπολείπεται σε ανάπτυξη.
Σύνδρομο μετάγγισης μεταξύ των εμβρύων (Twin–to–twin transfusion syndrome – TTTS). Τα έμβρυα που μοιράζονται τον ίδιο πλακούντα (μονοχοριακές κυήσεις), μοιράζονται και την ίδια παροχή αίματος μεταξύ τους. Σε 15% των περιπτώσεων μονοχοριακών εμβρύων η κατανομή της αιματικής ροής μεταξύ τους μπορεί να μην ισόποση. Το ένα έμβρυο ο «δότης» παίρνει πολύ λιγότερο από το/α άλλο/α το/ους «δότη/ες», που λαμβάνει υπερβολικά μεγαλύτερη ποσότητα. Αν η διαφορά της ανισότιμης κατανομής δεν είναι μεγάλη, τότε δεν χρειάζεται τίποτε άλλο από παρακολούθηση. Αν όμως, είναι σοβαρή, τότε θα χρειαστεί αντιμετώπιση σε ειδικό κέντρο με ιδιαίτερη εξειδίκευση σε αυτά τα θέματα.

Διαβήτης κύησης. Λόγω του μεγαλύτερου συνολικά όγκου του πλακουντιακού ιστού (ένας μεγάλος πλακούντας ή περισσότεροι) που υπάρχει στις πολύδυμες κυήσεις, εκκρίνονται πλακουντιακές ορμόνες σε μεγαλύτερη ποσότητα από την συνηθισμένη με αποτέλεσμα να αυξάνει η αντίσταση στην ινσουλίνη και επηρεάζεται ο μεταβολισμός των υδατανθράκων στο αίμα.
Ατυχήματα του πλακούντα. Η αποκόλληση του πλακούντα κατά τη διάρκεια της κύησης είναι πιο πιθανή στις πολύδυμες κυήσεις με καταστροφικές συνέπειες για το έμβρυο και τη μητέρα.

Πότε θα πρέπει να γεννήσω τα μωρά μου;

Αν και η απόφαση για τον τοκετό είναι εξατομικευμένη ανάλογα με τη φύση της πολύδυμης κύησης, εντούτοις ένας αδρός οδηγός θα μπορούσε να θεωρηθεί ο ακόλουθος:

Κατά την 37^ηεβδομάδα, για τις διχοριακές-διαμνιακές κυήσεις (Δ-Δ)
Κατά την 36^η εβδομάδα, για μονοχοριακές-διαμνιακές (Μ-Δ)
Κατά το διάστημα 32^η-34^η εβδομάδες, για τις μονοχοριακές-μονοαμνιακές κυήσεις (Μ-Μ)
Κατά την 35^η εβδομάδα για τρίδυμη ή μεγαλύτερη κύηση.