ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΣΕ ΜΕΓΑΛΗ
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
Οι περισσότερες γυναίκες στις μέρες μας καθυστερούν τη στιγμή της τεκνοποίησης μέχρις ότου να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και να χαράξουν μια επαγγελματική πορεία που να ανταποκρίνεται στους κόπους τους και τις προσδοκίες τους ώστε να συνεισφέρουν και περισσότερα στην οικογένειά τους. Αναπόφευκτα προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με τους όποιους χρονικούς περιορισμούς ή κινδύνους που τυχόν μπορεί να κρύβει η μητρότητα σε μεγαλύτερη ηλικία. Άλλωστε, οι μεγαλύτεροι ηλικιακά γονείς μπορούν να αφιερώσουν περισσότερους πόρους στην παιδεία των παιδιών τους, να προσφέρουν μεγαλύτερη σταθερότητα στην οικογένεια και να χτίσουν ισχυρότερους δεσμούς έλξης.
Ποια θεωρείται προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία;
Στην ιατρική ορολογία ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις γυναίκες που κατά την εγκυμοσύνη τους είναι άνω των 35 ετών. Σύμφωνα με την αναφορά του CDC το 2014 καταγράφηκε παγκοσμίως ο 6πλάσιος αριθμός εγκύων που είχαν την πρώτη τους εγκυμοσύνη σε ηλικία ανάμεσα στα 35 και 39 χρόνια, σε σχέση με το 1970.
Ακόμα όμως κι αν είναι κάτι τόσο συχνό, εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε αυτόν τον όρο για να επισημάνουμε την εγρήγορση με την οποία θα πρέπει να προσεγγίζεται η κύηση σε αυτές τις ηλικίες λόγω των συχνότερων δύσκολων καταστάσεων που παρουσιάζονται.
Είναι δυσκολότερο να μείνεις έγκυος σε ηλικία άνω των 35;
Είναι σταθερή παρατήρηση πλέον ότι η γονιμοποιητική ικανότητα αρχίζει να κάμπτεται μετά την ηλικία των 35 ετών. Η ποιότητα αλλά και ποσότητα των ωαρίων που παράγουν οι ωοθήκες μειώνονται. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αδύνατον μια γυναίκα να μείνει έγκυος στα 35 (είναι πάρα πολύ πιθανό)! Σημαίνει πως χρειάζεται μια πιο ενορχηστρωμένη προσπάθεια για να το καταφέρει και ότι αυξάνεται σταδιακά η πιθανότητα συνοδών προβλημάτων υγείας κι επιπλοκών.
Η σταθμισμένη πιθανότητα μια γυναίκα των 40 ετών να συλλάβει με φυσικό τρόπο και να πάρει ένα υγιές παιδί στην αγκαλιά της μετά από 40 εβδομάδες είναι 5% για κάθε μηνιαίο κύκλο.
Πως επηρεάζει η προχωρημένη ηλικία τα ωάρια και πως την κατάσταση υγείας της εγκύου;
Ο αριθμός των ωαρίων που μια γυναίκα θα μπορεί να διαθέσει σε όλη την διάρκεια των αναπαραγωγικών της χρόνων καθορίζεται από την στιγμή της γέννησης κι αργότερα κατά την εμμηναρχή. Όσο προχωρά η ηλικία, αφενός λιγοστεύουν κι αφετέρου αυξάνεται η πιθανότητα να επισυμβούν στο γενετικό τους υλικό μεταλλάξεις που αλλοιώνουν την ποιότητά τους και όσα από αυτά διαφύγουν της καταστροφής μπορεί να οδηγήσουν σε αποβολή στο 1ο τρίμηνο ή σε γενετική διαταραχή στο έμβρυο. Για αυτό και η ανάγκη για περισσότερες εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου είναι πιο μεγάλη.
Από την άλλη, οι μεταβολές που συμβαίνουν στο σώμα μιας εγκύου, προκειμένου να ανταποκριθεί αυτή στην ανάπτυξη και φιλοξενία ενός ακόμη ανθρώπου μέσα της, είναι σημαντικές κι εμφανίζονται ήδη από τις πρώτες εβδομάδες της κύησης. Είναι τέτοιας έκτασης που πολλοί τις προσομοιάζουν με τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα των μαραθωνοδρόμων, μόνο που σε αυτούς γίνονται με τον καιρό ενώ στις έγκυες μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η προσαρμοστικότητα, όμως, των οργάνων μιας γυναίκας μεγαλύτερης των 36 είναι μειωμένη από αυτή που θα είχε η ίδια, λίγα χρόνια νωρίτερα. Παράλληλα, η πιθανότητα εμφάνισης χρόνιων προβλημάτων υγείας αυξάνεται με τα χρόνια, ανεξάρτητα φύλλου, ως αποτέλεσμα γήρανσης των κυττάρων. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, μπορεί να εμφανιστούν δυσλειτουργίες στα συστήματα του οργανισμού που το σώμα της εγκύου να μην καταφέρνει να αντιρροπήσει, πλέον.
Ποιες είναι οι πιθανότητες αποβολής και ποιες οι πιθανότητες εμφάνισης χρωμοσωμικών ανωμαλιών;
Η πιθανότητα αποβολής στις ηλικίες μεταξύ 35 και 40 ετών είναι 20% με 30%. Αυξάνει όμως δραματικά χρόνο με τον χρόνο μετά τα 40 έτη.
Η πιθανότητα χρωμοσωμικών ανωμαλιών αυξάνουν με την ηλικία, όπως αυτή απεικονίζεται στην εμφάνιση συνδρόμου Down:
- Στην ηλικία των 20 υπολογίζεται σε 1: 1480
- Στην ηλικία των 30 υπολογίζεται σε 1: 940
- Στην ηλικία των 35 υπολογίζεται σε 1: 353
- Στην ηλικία των 40 υπολογίζεται σε 1: 85
- Στην ηλικία των 45 υπολογίζεται σε 1: 35
Ποιες είναι οι προτεινόμενες εξετάσεις στην προχωρημένη ηλικία κύησης;
Προ της σύλληψης αυτά δεν διαφοροποιούνται από όσα προτείνονται στις επίδοξες μητέρες όλων των ηλικιών και δεν είναι άλλα από γενικές εξετάσεις αίματος και ούρων, βιοχημικές και βασικές ορμονικές εξετάσεις, έλεγχος αντισωμάτων Ερυθράς και έλεγχος τυχόν φορείας Μεσογειακής αναιμίας και κυστικής ίνωσης.
Αντίθετα, στην κύηση σε προχωρημένη ηλικία αυξάνει η ανάγκη για περισσότερες δοκιμασίες προγεννητικού ελέγχου προκειμένου να σταθμιστεί η πιθανότητα εμφάνισης γενετικού νοσήματος και να επανέλθει, έτσι, ο κίνδυνος ύπαρξής του στα ίδια επίπεδα με αυτά της κύησης σε μικρότερες ηλικίες. Αυτά μπορεί να είναι:
- μη παρεμβατικά (ΝΙΡΤ-cfDNA) κι ελέγχουν το DNA στα εμβρυικά κύτταρα που κυκλοφορούν στο περιφερικό αίμα της μητέρας με απλή αιμοληψία.
- παρεμβατικά
– λήψη χοριακής λάχνης από τον πρωτογενή πλακούντα του εμβρύου και
– αμνιοπαρακέντηση με λήψη δείγματος υγρού από τον αμνιακό σάκο και προϋποθέτουν και οι δύο την εισαγωγή βελόνης στην μήτρα της εγκύου.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι στην κύηση της προχωρημένης ηλικίας;
- Πρόωρος τοκετός
- Μικρό σωματικό βάρος γέννησης του εμβρύου ή υπολειπόμενη ενδομήτρια ανάπτυξη
- Αποβολή 1ου τριμήνου
- Ενδομήτριος θάνατος
- Χρωμοσωμικές ανωμαλίες
- Διαμαρτίες διάπλασης
- Πολύδυμη κύηση (δίδυμα, τρίδυμα)
- Προεκλαμψία
- Διαβήτης κύησης
- Καισαρική τομή
- Ανώμαλη πλακουντοποίηση
- Ατυχήματα του πλακούντα
Βέβαια, η πιθανότητα να συμβούν κάποια από αυτά είναι σημαντικά μικρότερη στα 36 από ότι είναι για την ίδια γυναίκα στα 43!