ΚΥΗΣΗ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Μερικές κυήσεις χρειάζονται εντονότερη παρακολούθηση και αυξημένη φροντίδα τόσο για την μητέρα όσο και για το έμβρυο λόγω κινδύνων που διατρέχουν ως αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων. Αυτή η προσέγγιση προϋποθέτει εμπειρία, υψηλή κατάρτιση, εξειδίκευση από τον θεράποντα ιατρό αλλά και από άλλες εμπλεκόμενες ειδικότητες.
Τι κάνει μια κύηση να είναι υψηλού κινδύνου;
- Πολύδυμη κύηση όπως δίδυμη, τρίδυμη, κ.λπ.
- Μητέρα υψηλής αναπαραγωγικής ηλικίας (στην Μαιευτική, ως υψηλή θεωρείται αυτή που είναι άνω των 35 ετών)
- Προϋπάρχουσα ασθένεια όπως διαβήτης, καρδιοπάθεια, υπέρταση, νεφρική νόσο.
- Ανώμαλη πλακουντοποίηση, δηλαδή πλακούντας του οποίου η θέση (π.χ. προδρομικός) ή ο τρόπος πρόσφυσής του στο τοίχωμα της μήτρας (π.χ. διεισδυτικός) είναι διαφορετικός από το συνηθισμένο.
- Έμβρυο που έχει ανιχνευτεί πως έχει κάποιο πρόβλημα ενδομητρίως, π.χ. κάποια διαμαρτία διάπλασης της καρδιάς ή των νεφρών.
- Σε προηγούμενη κύηση η μητέρα αντιμετώπισε κάποιο πρόβλημα που επηρέασε είτε την ίδια είτε το έμβρυο.
- Το έμβρυο προβάλει με ασυνήθιστο τρόπο πριν τον αναμενόμενο τοκετό.
- Παθολογία της κύησης, όπως συνηθέστερα υπέρταση, διαβήτης κύησης, και άλλες επίσης επικίνδυνες, αν και σπανιότερες, καταστάσεις.
- Ο κίνδυνος για πρόωρη ρήξη των υμένων και επαπειλούμενη υπολειπόμενη ανάπτυξη του εμβρύου για την εβδομάδα της κύησης που βρίσκεται.
- Αιμορραγία στην κύηση και επαπειλούμενος πρόωρος τοκετός.
Προδιαθεσικοί παράγοντες που επιβαρύνουν μία κύηση:
ΠΡΟΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Νεφρική νόσος
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Θυρεοειδοπάθεια
- Παχυσαρκία
- HIV/AIDS
ΗΛΙΚΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΟΥ
- Πολύ μικρή ηλικία
- Πρώτη κύηση μετά την ηλικία των 35 χρόνων
ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ
- Χρήση αλκοόλ κατά την κύηση
- Κάπνισμα κατά την κύηση
- Χρήση ναρκωτικών ουσιών κατά την κύηση
ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΗΣΗ
- Πολύδυμη κύηση
- Διαβήτης κύησης
- Προεκλαμψία και εκλαμψία
- Πρόωρος τοκετός σε προηγούμενη κύηση
- Διαμαρτίες διάπλασης του εμβρύου και γενετικά νοσήματα.
- Ευαισθητοποίηση της εγκύου λόγω ασυμβατότητας Rhesus σε προηγούμενη κύηση
- Ανωμαλίες πλακουντοποίησης
Πώς αλλάζει η φροντίδα στην κύηση υψηλού κινδύνου;
Η συχνότητα των επισκέψεων μεγαλώνει ανάλογα με την φύση της κατάστασης που απειλεί την υγεία και τη ζωή της μητέρας ή/και του παιδιού, αλλά και την εβδομάδα της κύησης. Για παράδειγμα, αν πρόκειται για δίδυμη κύηση, και συχνότερα πρέπει να επισκέπτεται η επίτοκος τον θεράποντα, αλλά και εκείνος θα της καθορίσει περαιτέρω παρακολούθηση ή και πιθανή θεραπεία που μπορεί να χρειαστούν τα έμβρυα από εξειδικευμένο στην ιατρική του εμβρύου. Ο συνήθης ρυθμός επισκέψεων για μια φυσιολογική μη επιπλεγμένη κύηση είναι μία φορά τον μήνα μέχρι την 30η εβδομάδα, μετά μία φορά το 15νθήμερο μέχρι την 36η εβδομάδα και ακολούθως μία φορά την εβδομάδα μέχρι την γέννηση. Στην ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη μπορεί να χρειαστεί και κάθε 3 ημέρες λίγο πριν τον τοκετό.
Αν αναφέρονται προβλήματα που εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια προηγούμενης κύησης, μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις ή και εκτίμηση από άλλες ειδικότητες, όπως π.χ. καρδιολόγο ή ουρολόγο, προκειμένου να ανιχνευτεί η αιτία του προβλήματος και να μην ταλαιπωρηθεί η επίτοκος και σε αυτή την κύηση. Για άλλα προβλήματα μπορεί να είναι ωφέλιμη η εκτίμηση και η συμβουλή ιδανικότερα πριν καν την επόμενη σύλληψη, όπως για παράδειγμα από γενετιστή αν για παράδειγμα είχε παρουσιαστεί κάποιο γενετικό σύνδρομο στο έμβρυο.
Άλλοτε πάλι, αν αρχίσει να εμφανίζεται μια σημαντική διαφορά στην ανάπτυξη δύο διδύμων, θα χρειαστεί συνπαρακολούθηση από εξειδικευμένο στην εμβρυομητρική ιατρική, ιδίως αν χρειαστεί παρέμβαση ενδομητρίως σε κάποιο από τα δύο έμβρυα προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνέχεια στην κύηση.
Σε περίπτωση τοκετού ενός εμβρύου που πιθανόν να χρειαστεί υποστήριξη αμέσως μετά την γέννησή του, ιδίως σε κρίσιμες καταστάσεις, η εμπλοκή ενός νεογνολόγου στον προγραμματισμό του χρόνου και του τρόπου του τοκετού είναι αναγκαία.
Η κύηση υψηλού κινδύνου σχεδόν πάντα απαιτεί το συγχρονισμό και τη συνεργασία και άλλων ειδικοτήτων όχι μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή τη στιγμή της γέννησης αλλά συχνότατα και μετά από αυτήν. Ειδικότητες, όπως αναισθησιολόγοι, παθολόγοι και καρδιολόγοι με εμπειρία και εξειδίκευση στην παθολογία της κύησης, ειδικοί στην προγεννητική ιατρική, ακτινολόγοι και εντατικολόγοι με γνώση της φυσιολογίας της εγκύου, πρέπει να συντονίζονται στην αντιμετώπιση σύνθετων και επειγόντων περιστατικών.
Τι μπορεί να προσφέρει ένας ειδικός στην κύηση υψηλού κινδύνου:
Πριν την κύηση
Σχεδιάζοντας μια υγιή εγκυμοσύνη: Αρχικά καταγράφει προϋπάρχοντα προβλήματα όπως άσθμα, διαβήτης, παχυσαρκία, καρδιοπάθειες ή νευρολογικές βλάβες που μπορεί να χειροτερέψουν κατά τη διάρκεια της κύησης. Έτσι, πιθανόν να επηρεαστεί η κατάσταση υγείας της ίδιας της εγκύου και επακόλουθα και του εμβρύου. Κατά ανάλογο τρόπο προσδιορίζει πως η εγκυμοσύνη μπορεί να επηρεάσει χρόνιες καταστάσεις που εμπλέκουν συστήματα όπως το καρδιαγγειακό, το αναπνευστικό, το ανοσοποιητικό και το ενδοκρινικό και να δώσει συμβουλές, να συνταγογραφήσει φάρμακα κι άλλες θεραπείες ή να αναζητήσει τη βοήθεια κι άλλων ειδικοτήτων ώστε να βελτιστοποιήσει την κατάσταση υγείας της μέλλουσας μητέρας.
Να βοηθήσει αν υπήρξαν προβλήματα σε προηγούμενες εγκυμοσύνες: Διερευνά τις αιτίες επαναλαμβανόμενων αποβολών ή πρώιμου τοκετού. Αναζητά σε συνεργασία με γενετιστή τυχόν κληρονομικά προβλήματα που μπορεί να ελλοχεύουν. Αναλύει επιπλοκές που μπορεί να παρουσιάστηκαν κατά τον τοκετό και βρίσκει λύσεις.
Κατά τη διάρκεια της κύησης
Αν διαγνωστούν γενετικές διαμαρτίες, εμβρυικές ανωμαλίες, κληρονομικές καταστάσεις και υπολειπόμενη ανάπτυξη: Με τη συνεργασία ειδικών στην ιατρική του εμβρύου, καρδιολόγων ειδικών στην υπερηχοκαρδιογραφία εμβρύου και ακτινολόγων στην μαγνητική τομογραφία του εμβρύου (MRI) προγραμματίζει τη διενέργεια περαιτέρω ειδικών εξετάσεων και τον τρόπο αντιμετώπισης και θεραπείας ακόμη κι ενδομητρίως, αν χρειαστεί. Προετοιμάζει τις συνθήκες τοκετού και τους γονείς για την γέννηση ενός εμβρύου με ειδικές απαιτήσεις και οργανώνει την υποδοχή του νεογνού από νεογνολόγους και παιδοχειρουργούς.
Διαχείριση άλλων καταστάσεων: Για παράδειγμα, η προεκλαμψία, ο διαβήτης της κύησης, αν εμφανιστούν στην εγκυμοσύνη επί εδάφους άλλων προϋπαρχουσών νόσων, όπως νεφρική νόσος ή χειρουργημένες συγγενείς καρδιοπάθειες χρειάζονται πολύ προσεκτική αντιμετώπιση και εγρήγορση έναντι των όποιων αιφνίδιων μεταβολών.
Στον τοκετό
Ανάλογα με το πρόβλημα που έχει διαγνωστεί ή την επιπλοκή μπορεί να χρειαστεί προετοιμασία και συντονισμός αναισθησιολόγων, αιματολόγων, χειρουργών άλλων ειδικοτήτων και εντατικολόγων σε ασφαλές και τριτοβάθμιο κέντρο.
Στη λοχεία
Μια λεχωίδα που είχε έναν εργώδη τοκετό επιπλεγμένο ή με προβλήματα που ανέκυψαν αμέσως μετά, όπως βαριά αιμορραγία, ή λοίμωξη ή σπασμούς μπορεί να χρειαστεί συνδυασμένη παρακολούθηση από τον ειδικό στην κύηση υψηλού κινδύνου κι από εντατικολόγο σε ΜΕΘ.
Τι μπορεί να κάνει μια γυναίκα αν έχει κάποιον από τους προαναφερθέντες προδιαθεσικούς παράγοντες για να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα να έχει μια κύηση υψηλού κινδύνου;
- Να προγραμματίσει μία συνάντηση πριν την επιθυμητή σύλληψη.
Έτσι ο ιατρός θα μπορέσει να εντοπίσει αν υπάρχει κάποιος παράγοντας που να απαιτεί πραγματικά έλεγχο και προληπτική αντιμετώπιση.
- Να αναζητήσει έγκαιρα προγεννητική φροντίδα από τον ειδικό
Αν θα μπορούσε κάποια να κάνει μόνο ένα πράγμα από όλα όσα συστήνονται εδώ, θα ήταν αυτό!
- Να αποφύγει συνήθειες που αποδεδειγμένα μπορεί να επιβαρύνουν αφάνταστα μία κύηση
Να απέχει από κάπνισμα, αλκοόλ, εξαρτησιογόνες ουσίες ή και άλλα ανεξέλεγκτα συμπληρώματα διατροφής και φάρμακα άθλησης που εκθέτουν μητέρα και αγέννητο μωρό σε μοιραίους κινδύνους.
- Να διατηρήσει το βάρος της κοντά στο ιδανικό
Η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα της κύησης υψηλού κινδύνου, όπως και καθιστά τις περισσότερες προϋπάρχουσες καταστάσεις, νόσους υψηλού κινδύνου.
- Να διατηρεί μία καλή φυσική κατάσταση
Σε συνεννόηση με τον ιατρό να εξετάσει όλες τις δυνατότητες του τι μπορεί να κάνει και τι όχι για να παραμένει δραστήρια σε όλη την εγκυμοσύνη - Να έχει μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή.
Η Μεσογειακού τύπου διατροφή πλούσια σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία καθώς και τυχόν συμπληρώματα σιδήρου, ασβεστίου ή βιταμινών αν υπάρχει έλλειψη είναι σημαντικά εφόδια. Το φολικό οξύ που ιδανικά θα πρέπει να λαμβάνεται επί 3μηνο πριν τη σύλληψη προστατεύει σε σημαντικό βαθμό την επιτυχή σύγκλειση των σπονδύλων του εμβρύου στα στάδια της οργανογένεσης. Η επαρκής ενυδάτωση εξασφαλίζει την σωστή ομοιόσταση του οργανισμού.
- Να επικοινωνεί με τον ιατρό της άμεσα.
Αν εμφανιστούν συμπτώματα όπως αιμορραγία, εμμένουσα κεφαλαλγία, διαταραχές όρασης, ή έντονος πόνος και συχνές συσπάσεις, δεν καθυστερεί αλλά ενημερώνει άμεσα τον ιατρό.
Μια κύηση με προδιαθεσικούς παράγοντες υψηλού κινδύνου μπορεί να έχει «τα πάνω της και τα κάτω της» αλλά δεν σημαίνει ότι κατά ανάγκη θα επιπλακεί. Έγκαιρη, συχνή και εξειδικευμένη φροντίδα με προγραμματισμένους προληπτικούς ελέγχους μπορούν να καταστήσουν τελικά την εγκυμοσύνη ασφαλή με ένα υγιές και χαρούμενο μωρό στην αγκαλιά!